Wat is dermatitis herpetiformis?
Dermatitis herpetiformis betekent letterlijk: huidontsteking gelijkend op herpes. Het staat ook bekend onder de naam ziekte van Duhring. Het is een huidaandoening die gekenmerkt wordt door sterk jeukende blaasjes op typische huidgebieden. De aandoening komt voor bij mensen met (soms nog niet ontdekte) overgevoeligheid voor gluten, wat de darmziekte coeliakie tot gevolg heeft. Echter niet alle patienten met dermatitis herpetiformis hebben darmklachten en andersom hebben mensen met coeliakie zelden dermatitis herpetiformis.
Hoe ontstaat het?
De precieze oorzaak van dermatitis herpetiformis is niet opgehelderd. Er bestaat een erfelijke aanleg, waarbij gluten uit de voeding (gluten zitten onder andere in tarweprodukten zoals brood en pasta) de afweer van het lichaam activeren. Er worden dan afweerstoffen tegen gliadine (een onderdeel van gluten) gemaakt, die het darmslijmvlies aantasten. Dezelfde soort antistoffen kunnen in de huid blaasjes veroorzaken.
Wat zijn de verschijnselen?
Bij dermatitis herpetiformis bestaan er sterk jeukende, in groepjes gelegen rode bultjes en blaasjes (gelijkend op herpes, zoals bij koortslip en gordelroos). Ze zijn symmetrisch verdeeld over vooral de strekzijde van ellebogen en onderarmen, de onderrug, de knie‘n, maar soms ook het gelaat of de schaamstreek. Ze komen niet in het mondslijmvlies voor. De blaasjes worden vaak snel stuk gekrabd, zodat dan alleen rode bultjes en krabwondjes zichtbaar zijn. Periodes van verergeringen worden afgewisseld door periodes van herstel.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Als de dermatoloog een vermoeden heeft op dermatitis herpetiformis, kan dit bevestigd worden door middel van een huidbiopt, waarin zogenaamde IgA-afweerstoffen en neutrofiele granulocyten kunnen worden aangetoond. Indien er ook darmklachten zijn en de ziekte coeliakie nog niet bekend was, wordt u doorverwezen naar de maag-darm-lever arts (gastro-enteroloog), die een inwendig darmonderzoek zal verrichten en een darmbiopt zal nemen. Tot slot is er bloedonderzoek mogelijk, waarbij specifieke antistoffen tegen gluten (anti-gliadine antistoffen) kunnen worden aangetoond. Bij gelijktijdige darmklachten kunnen ook nog antistoffen tegen darmweefsel worden gevonden.
Hoe wordt het behandeld?
1. Dermatitis herpetiformis wordt doorgaans succesvol behandeld met dapson tabletten. Dapson neemt echter de oorzaak (glutenovergevoeligheid) niet weg en bestrijdt alleen de jeukende blaasjes. De belangrijkste bijwerking van dapson kan zijn verminderde zuurstofbinding in het bloed.
2. In combinatie met een glutenvrij dieet kan de dosering dapson vaak verlaagd worden. Sommige mensen hebben dan helemaal geen dapson meer nodig. Indien een strikt dieet wordt gevolgd verdwijnen meestal de klachten van de glutenovergevoeligheid. Echter een strikt glutenvrij dieet is niet eenvoudig. U wordt naar een dietist verwezen voor begeleiding.
Wat zijn de vooruitzichten?
Met dapson kunnen mensen klachtenvrij blijven, echter na staken van dit medicijn komen de symptomen meestal wel terug, zodat jarenlange behandeling met dapson nodig blijft. U dient enkele malen per jaar voor (bloed)controle bij de dermatoloog te komen. Met een glutenvrij dieet kunnen mensen wel voorgoed van dermatitis herpetiformis afkomen.
{mosmodule module=Dermatoloog nodig?}